W ciągu minionego roku pożegnaliśmy wielu przywódców politycznych, ludzi filmu, muzyki, mody. We Wszystkich Świętych przypominamy tych, którzy odeszli – ich najważniejsze dokonania, role, dzieła.
Rosalynn Carter – pierwsza dama USA (1927-2023)
Rosalynn Carter, była pierwsza dama USA, zmarła 19 listopada 2023 roku w wieku 96 lat. Od 1946 roku była żoną Jimmy’ego Cartera, amerykańskiego prezydenta w latach 1977-1981. Była najbliższą doradczynią męża podczas jego kadencji prezydenckiej i później, kiedy poświęcił się działalności humanitarnej. W miesiącach poprzedzających śmierć Rosalynn Carter wykryto u niej demencję, a stan zdrowia się stopniowo pogarszał.
Kevin “Geordie” Walker – gitarzysta Killing Joke (1958-2023)
Kevin “Geordie” Walker, gitarzysta brytyjskiego postpunkowego zespołu Killing Joke zmarł 26 listopada 2023 roku. Urodzony w 1958 roku muzyk dołączył do grupy pod koniec lat 70. Najpopularniejsze utwory Brytyjczyków to “Love Like Blood”, “The Wait” czy “Eighties”. Grupa wydała łącznie 15 krążków, ostatni w 2015 roku.
Henry Kissinger – sekretarz stanu USA (1923-2023)
Henry Kissinger zmarł 29 listopada 2023 roku w wieku 100 lat. Po wygranej Richarda Nixona w wyborach prezydenckich w 1968 roku został jego doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego, a później sekretarzem stanu w jego administracji oraz w administracji jego następcy Geralda Forda. Był wówczas uważany za głównego architekta polityki zagranicznej USA.
W latach 70. odegrał główną rolę w nawiązaniu stosunków dyplomatycznych z Chińską Republiką Ludową i doprowadził do podpisania porozumień paryskich, kończących amerykańskie zaangażowanie w wojnę w Wietnamie, za co dostał Pokojową Nagrodę Nobla. Był jednak też postacią kontrowersyjną. Oskarżano go o zbrodnie wojenne, m.in. o wyniszczającą kampanię bombardowań w Kambodży i Laosie podczas wojny w Wietnamie.
“Ameryka straciła jednego z najsolidniejszych i najbardziej charakterystycznych głosów w sprawach zagranicznych” – podkreślił w oświadczeniu były prezydent George W. Bush
Shane MacGowan – wokalista The Pogues (1957-2023)
Shane MacGowan, irlandzki wokalista znany z zespołu The Pogues, zmarł 30 listopada 2023 roku. Muzyk miał 65 lat. W ostatnich latach chorował na wirusowe zapalenie mózgu i przez kilka miesięcy leżał na oddziale intensywnej terapii.
Urodzony w 1957 roku Shane MacGowan był założycielem zespołu The Pogues, który łączył tradycyjną irlandzką muzykę folk z popularnym wówczas w Wielkiej Brytanii punkiem. Największym przebojem grupy pozostaje wydana w 1987 roku ballada “Fairytale of New York” – jedna z częściej odtwarzanych piosenek świątecznych w USA.
Andre Braugher – aktor (1962-2023)
Braugher, znany z ról w serialach takich jak “Brooklyn 9-9” czy “Wydział zabójstw Baltimore” aktor, zmarł 11 grudnia 2023 roku. Poza wspomnianymi produkcjami Amerykanin wystąpił też w “Chwale”, “Lęku pierwotnym” i “Mieście aniołów”. Był nominowany 11 razy do nagrody Emmy. Ze statuetką wrócił do domu dwukrotnie. Jego ostatnią rolą filmową była rola redaktora dziennika “New York Times” Deana Baqueta w “Jednym głosem”, filmie o dziennikarkach, które nagłośniły sprawę nadużyć, jakich dopuszczał się Harvey Weinstein i wykorzystywania seksualnego w Hollywood.
“Był pełen oddania i pasji dla spraw, które kochał” – opisał zmarłego Lo Truglio, kolega z planu “Brooklyn 9-9”. “Był niesamowicie inteligentny, niezwykle miły, pomocny, hojny i obdarzony głębokim, niezwykłym talentem” – dodał Dirk Blocker, kolejny cżłonek obsady serialu.
Jacques Delors – polityk (1925-2023)
Jacques Delors zmarł 27 grudnia 2023 roku w wieku 98 lat. Był francuskim politykiem, ministrem finansów, europosłem i przewodniczącym Komisji Europejskiej w latach 1985-1995. Stał też na czele tzw. komisji Delorsa, która zarekomendowała stworzenie wspólnego rynku Unii Europejskiej i wprowadzenie euro.
Maksym Krywcow – poeta i żołnierz (1990-2024)
Ukraiński żołnierz i poeta Maksym Krywcow zmarł 7 stycznia 2024 roku. Miał 33 lata. Poetka i tłumaczka Aneta Kamińska przekazała w mediach społecznościowych, że Krywcow zginął na froncie. “Nie mogę w to uwierzyć, bo jeszcze wczoraj czytał swoje wiersze, a wcześniej wiersze Stusa” – napisała Kamińska. “Ciemność… Nie ma światła…. nie ma dnia…” – napisała w mediach społecznościowych matka zmarłego Nadia Krywcowa.
Według wydawnictwa “Nasz Format” Maksym Krywcow zgłosił się na ochotnika do ukraińskiej armii w 2014 roku. Następnie pracował w centrum rehabilitacji w strefie konfrontacji rosyjsko-ukraińskiej w Donbasie oraz w organizacji Veteran Hub. Po rozpoczęciu pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku wrócił na front. W 2023 opublikował tom poezji “Wiersze z luki”, uznany przez ukraiński PEN Club za jedną z najlepszych książek roku.
Adan Canto – aktor (1981-2024)
8 stycznia, w wieku 42 lat, zmarł Adan Canto. Aktor zmagał się z rakiem wyrostka robaczkowego. Meksykanin rozpoczął karierę w Hollywood od występu w serialu “The Following”. W późniejszych latach wystąpił też w takich produkcjach jak: “X-Men: Przeszłość, która nadejdzie”, “Agent Game” czy “Designated Survivor”.
“Jesteśmy zrozpaczeni wiadomością o śmierci Adana Canto” – przekazał po śmierci artysty Warner Bros. TV, pisząc, że był on “wspaniałym aktorem i serdecznym przyjacielem”. Rodzina zmarłego opisało go jako osobę o “głębi ducha, którą niewielu naprawdę znało”. “Ci, którzy ją dostrzegli, zmienili się na zawsze” – stwierdzili bliscy gwiazdy.
David Gail – aktor (1965-2024)
W wieku 58 lat odszedł David Gail. Amerykański aktor zmarł 16 stycznia. Był najbardziej znany z roli Stuarta Carsona, partnera granej przez Shannen Doherty Brendy Walsh w serialu “Beverly Hills, 90210”. Występował też w operze mydlanej “Port Charles”. Wcielił się tam w postać dra Joe Scanlona.
Aleksiej Nawalny – rosyjski opozycjonista (1976-2024)
Aleksiej Nawalny zmarł 16 lutego w wieku 47 lat w rosyjskiej kolonii karnej Wilk Polarny w Jamalsko-Nienieckim Okręgu Autonomicznym na północy kraju. Służby więzienne przekazały wtedy, że Nawalny “źle się poczuł” po spacerze i “niemal od razu stracił przytomność”. Współpracownicy opozycjonisty podejrzewali, że mógł zostać zabity lub otruty na zlecenie władz na Kremlu. Niezależny rosyjski portal The Insider podał pod koniec września, że władze w Moskwie próbowały ukryć fakt, iż tuż przed śmiercią Nawalny miał ostre bóle brzucha, wymioty i konwulsje, co ma wskazywać, że został otruty.
W minionych latach Nawalny organizował w Rosji wielotysięczne demonstracje antyrządowe. Walczył z korupcją. Został aresztowany w styczniu 2021 roku na lotnisku w Moskwie, gdy wrócił z Niemiec, gdzie leczył się po próbie otrucia. W różnych sprawach karnych skazywano go na łącznie kilkadziesiąt lat pozbawienia wolności.
Nawalnego żegnali światowi przywódcy. Joe Biden powiedział: “To Putin jest odpowiedzialny za śmierć Nawalnego. To, co się wydarzyło, jest kolejnym dowodem brutalności Putina”. Premier Donald Tusk napisał: “Aleksiej, nigdy Cię nie zapomnimy. I nigdy im nie wybaczymy”. Żona zmarłego opozycjonisty Julia Nawalna mówiła: “Putin zabił nie tylko człowieka – Aleksieja Nawalnego. Zachciało mu się także zabić naszą nadzieję, wolność i przyszłość”. Zapowiedziała, że będzie kontynuowała dzieło męża.
Kenneth Mitchell – aktor (1974-2024)
24 lutego w wieku 49 lat zmarł Kenneth Mitchell. Aktor od lat cierpiał na stwardnienie zanikowe boczne. Na koncie miał ponad 50 ról na małym i dużym ekranie. Zagrał w takich filmach, jak “Kapitan Marvel”, “Droga żelazna”, “Rekrut”, a także w szeregu seriali, w tym “Jerycho”, “Stary człowiek”, “Zaklinacz dusz” i “Star Trek: Discovery”.
Richard Lewis – komik i aktor (1947-2024)
Richard Lewis, amerykański komik i aktor, zmarł 27 lutego. Doznał zawału serca. Miał 76 lat. Jako komik przez dziesięciolecia regularnie występował w klubach i wieczornych programach telewizyjnych. Największą popularność zyskał za sprawą udziału w serialu “Pohamuj entuzjazm”.
Dave Myers – autor programów kulinarnych (1957-2024)
Angielski prezenter telewizyjny Dave Myers zmarł 28 lutego 2024 roku w wieku 66 lat. Był gwiazdą popularnej również w Polsce telewizyjnej serii kulinarnej “The Hairy Bikers” (“Kudłacze na motorach”). W ramach programu Myers wraz z Si Kingiem podróżował po Wielkiej Brytanii i innych krajach na motocyklach, prezentując uroki lokalnych kuchni. Duet wspólnie opublikował ponad 30 książek kucharskich, które sprzedały się w ponad sześciu milionach egzemplarzy.
“Dave uczynił z gotowania radosną przygodę i dzielił się tą radością z milionami. Widzowie kochali go i jego wyjątkową relację z Si. Razem sprawiali, że każdy z widzów czuł się jak ich przyjaciel. A poza wszystkim był po prostu uroczym człowiekiem” – przekazała po śmierci Myersa dyrektor programowa BBC Charlotte Moore.
Roberto Cavalli – projektant mody (1940-2024)
Włoski projektant mody Roberto Cavalli zmarł 12 kwietnia 2024 roku w wieku 83 lat. W świecie mody pracował od lat 70. Sławę zawdzięczał między innymi opatentowaniu techniki tworzenia wydruków na skórze, patchworkom z różnych materiałów oraz projektom w zwierzęce wzory. Pierwszy butik otworzył w Saint-Tropez we Francji w 1974 roku. Dwa lata później zaprezentował kolekcję w Nowym Jorku. Dom mody, który założył, sprzedawał ubrania dla kobiet i mężczyzn, perfumy, luksusowe akcesoria.
Paul Aster – pisarz (1947-2024)
Ceniony amerykański pisarz Paul Auster zmarł 30 kwietnia 2024 roku w wieku 77 lat. Ikoną literacką Nowego Jorku stał się dzięki swojej “Trylogii nowojorskiej”, opublikowanej w 1987 roku. To trzy powieści detektywistyczne (“Szklane miasto”, “Duchy”, “Zamknięty pokój”), których główną treścią były rozważania egzystencjalne. W kolejnych latach wydał takie książki, jak “Niewidzialne”, “Człowiek w ciemności” czy “Myślałem, że mój ojciec jest Bogiem”.
Aster był również scenarzystą, eseistą, tłumaczem oraz reżyserem filmowym. Wraz z Waynem Wangiem wyreżyserował film “Dym”, w którym główną rolę zagrał Harvey Keitel. W 1993 roku napisał scenariusz do “Muzyki przypadku”, filmu opartego na jego powieści o tym samym tytule.
Bernard Hill – aktor (1944-2024)
Bernard Hill, aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, zmarł 5 maja 2024 roku. Jego pierwszą znaczącą rolą była postać Yossera Hughesa w dramacie telewizyjnym BBC z początku lat 80. “Boys from the Blackstuff”. W pamięci widzów najsilniej zapisał się jednak za sprawą roli kapitana Edwarda Smitha w “Titanicu” i króla Rohanu Theodena w trylogii “Władca pierścieni”.
“Bernard był prawdziwym dżentelmenem i niezwykle utalentowanym artystą. Był niesamowitym człowiekiem” – napisała w oświadczeniu jego agencja aktorska. “Był nieustraszony, zabawny, szorstki, irytujący i był pięknym (człowiekiem)” – stwierdzili w treści wspólnego pożegnania Elijah Wood, Billy Boyd, Dominic Monaghan i Sean Astin, członkowie obsady “Władcy pierścieni”.
Steve Albini – producent muzyczny (1962-2024)
Steve Albini, ikona niezależnego rocka, producent i wykonawca, zmarł 7 maja na zawał serca. Frontman zespołów muzycznych Shellack i Big Black, producent albumów Nirvany i Pixies, zmarł na zawał serca w wieku 61 lat. Szacuje się, że brał udział w nagrywaniu ponad tysiąca albumów czołowych zespołów rockowych.
Alice Munro – pisarka, laureatka Nagrody Nobla (1931-2024)
Kanadyjska pisarka Alice Munro, laureatka literackiej Nagrody Nobla, zmarła 13 maja 2024 roku. Jej książki zostały przetłumaczone na kilkadziesiąt języków. Po polsku ukazały się utwory: “Taniec szczęśliwych cieni”, “Dziewczęta i kobiety”, “Coś, o czym chciałabym ci powiedzieć”, “Za kogo ty się uważasz?”, “Księżyce Jowisza”, “Odcienie miłości”, “Przyjaciółka z młodości”, “Jawne tajemnice”, “Miłość dobrej kobiety”, “Kocha, lubi, szanuje…”, “Uciekinierka”, “Widok z Castle Rock”, “Zbyt wiele szczęścia”, “Drogie życie”.
Przyznająca literacką Nagrodę Nobla Akademia Szwedzka nazwała Alice Munro “mistrzynią współczesnego opowiadania”. “W jej tekstach często pojawiają się przedstawienia codziennych, ale decydujących wydarzeń, swego rodzaju epifanie, które rzucają światło na otaczającą historię” – podkreśliła Akademia, wyróżniając Munro w 2013 roku najbardziej znaczącą nagrodą w świecie literatury.
Dabney Coleman – aktor (1932-2024)
16 maja, w wieku 92 lat, zmarł amerykański aktor Dabney Coleman. W pamięci widzów zapisał się przede wszystkim za sprawą występów w “Zakazanym imperium” i serialu “Yellowstone”. Zagrał także w takich produkcjach, jak “Nakaz milczenia”, “Buffalo Bill” czy “Oddajcie mi dziecko”. W 1987 roku nagrodzony został Złotym Globem za rolę w sitcomie “The Slap Maxwell Story”.
Michael Mosley – lekarz, prezenter telewizyjny (1957-2024)
Brytyjski prezenter telewizyjny i lekarz Michael Mosley zmarł podczas wakacji w Grecji w czerwcu 2024 roku. Jego ciało znaleziono w pobliżu jednej z plaż na wyspie Simi. Miejscowa policja poinformowała, że za przyczynę zgonu 67-latka śledczy uznają “powody naturalne”. Mosley był znany na Wyspach Brytyjskich i poza nimi za sprawą licznych występów telewizyjnych. Jego działalność medialna koncentrowała się wokół tematyki zdrowego stylu życia i dietetyki. Występował m.in. w cyklu BBC “Trust Me, I’m a Doctor”, programie “Michael Mosley: Who Made Britain Fat?” Channel 4 czy w dokumencie “Infested! Living with Parasites” w BBC Four, w ramach którego przez sześć tygodni żył z tasiemcem w jelitach.
Benji Gregory – aktor dziecięcy (1978-2024)
W połowie czerwca zginął Benji Gregory, odtwórca roli Briana Tannera w serialu “Alf”. Aktor został znaleziony martwy w swoim samochodzie. Zmarł w wieku 46 lat. Największą popularnością cieszył się jako dziecko. Karierę aktorską zakończył jeszcze w latach 90.
Anouk Aimée – aktorka (1932-2024)
Anouk Aimée, francuska aktorka, gwiazda “Słodkiego życia” Federico Felliniego oraz “Kobiety i mężczyzny” Claude’a Leloucha, zmarła 18 czerwca. Miała 92 lata. Na ekranie zadebiutowała jeszcze jako nastolatka. Często grała we francuskich i włoskich filmach. Wystąpiła m.in. w “Osiem i pół”, “Skoku w pustkę” czy “Loli”. Była pierwszą aktorką, którą nominowano do Oscara za kreację francuskojęzyczną.
“Pożegnaliśmy światowej sławy ikonę, wspaniałą aktorkę kina francuskiego, która zagrała w filmach największych reżyserów, takich jak Demy, Lelouch i Fellini” – napisała po śmierci Aimée francuska minister kultury Rachida Dati.
Donald Sutherland – aktor (1935-2024)
Donald Sutherland zmarł 20 czerwca 2024 roku. Uznawano go za jednego z najlepszych aktorów, który nigdy nie otrzymał nominacji do Oscara. Rozpoznawalność przyniosła mu rola Vernona L. Pinkleya w “Parszywej dwunastce”. Zagrał także w “Igrzyskach śmierci”, “Ad Astra”, “Dumie i uprzedzeniu”, “Czasie zabijania”, “Obywatelu X, “MASH” czy “Klute”. Został uhonorowany nagrodą Emmy oraz dwoma Złotymi Globami.
“Nigdy nie bał się roli, dobrej, złej czy brzydkiej. Kochał to, co robił i robił to, co kochał. Nie można prosić o nic więcej” – napisał o Sutherlandzie jego syn Kiefer Sutherland.
Tamayo Perry – aktor i surfer (1975-2024)
Aktor Tamayo Perry został zaatakowany 23 czerwca przez rekina u wybrzeży Oahu, jednej z wysp Hawajów, podczas surfingu. Służby ratunkowe szybko zjawiły się na miejscu, ale mężczyzny nie udało się już uratować. Zmarł w wieku 49 lat. Perry wystąpił między innymi w “Piratach z Karaibów: Na nieznanych wodach”, “Aniołkach Charliego 2” czy “Błękitnej fali”. Popularność zdobył też jako profesjonalny surfer, który z powodzeniem brał udział w zawodach na całym świecie.
Shifty Shellshock – wokalista Crazy Town (1974-2024)
24 czerwca w wieku 49 lat zmarł Shifty Shellshock. Seth Brooks Binzer, bo tak się naprawdę nazywał, urodził się 23 sierpnia 1974 roku w Los Angeles. Był współzałożycielem zespołu Crazy Town. Światową sławę przyniósł mu wydany w 2001 roku singiel “Butterfly”, oparty na samplu piosenki zespołu Red Hot Chili Peppers.
Bill Cobbs – aktor (1934-2024)
25 czerwca zmarł Bill Cobbs. Aktor miał 90 lat. Rozpoznawalność zdobył za sprawą ról w takich filmach, jak: “Nieoczekiwana zmiana miejsc”, “Bodyguard”, “Człowiek demolka” czy “Noc w muzeum”. Gościnnie pojawił się również w serialach, takich jak “Strażnik Teksasu” oraz “Rodzina Soprano”. W 2020 roku zagrał w “Agentach T.A.R.C.Z.Y”.
“Kultowy artysta, który był dla mnie mentorem ze względu na sposób, w jaki wiódł swoje aktorskie życie. Dwa razy zagrał mojego ojca” – wspomniał Cobbsa w mediach społecznościowych aktor Wendell Pierce.
Martin Mull – muzyk, malarz i aktor (1943-2024)
27 czerwca, po długiej walce z chorobą, zmarł Martin Mull. Amerykański muzyk, malarz i aktor komediowy miał 80 lat. Zagrał między innymi w serialach “Sabrina, nastoletnia czarownica”, “Figurantka” czy “Bogaci bankruci”. Wystąpił również w komediach, takich jak “Trop” i “Pani Doubtfire”.
“Był znany z doskonałości w każdej kreatywnej dyscyplinie, jaką można sobie wyobrazić. (…) Zawsze był zabawny. Za moim tatą będą tęsknić żona i córka, przyjaciele, współpracownicy, artyści, komicy i muzycy” – napisała po śmierci Mulla jego córka Maggie Mull.
Maria Rosaria Omaggio – aktorka (1957-2024)
Na początku lipca włoskie media poinformowały o śmierci Marii Rosarii Omaggio. Aktorka miała 67 lat. Zagrała w dziesiątkach filmów, seriali i spektakli teatralnych. Pisała książki, reżyserowała sztuki teatralne. Wśród polskiej publiczności została zapamiętana głównie ze względu na rolę Oriany Fallaci w filmie “Wałęsa. Człowiek z nadziei” w reżyserii Andrzeja Wajdy.
Włoski minister kultury Gennaro Sangiuliano opisał Omaggio jako aktorkę, która “potrafiła sprostać złożonym rolom i komunikować się z publicznością w autentyczny i wciągający sposób”. – Jej zaangażowanie, pasja i oddanie sztuce pozostawiły ważny ślad w świecie kina, teatru i telewizji – dodał Sangiuliano.
Jon Landau – producent filmowy, laureat Oscara (1960-2024)
Amerykański producent filmowy i laureat Oscara Jon Landau zmarł 5 lipca 2024 roku w wieku 63 lat. Landau współpracował przez wiele lat z reżyserem Jamesem Cameronem. Zdaniem krytyków odegrał kluczową rolę w realizacji jego kultowych filmów: nagrodzonego 11 Oscarami “Titanica” oraz “Avatara” – najbardziej kasowego filmu w historii kina. – Nie umiem grać, nie umiem komponować, nie umiem robić efektów wizualnych, więc chyba dlatego zajmuję się produkcją – mówił Landau, odbierając wraz z Cameronem Oscara za “Titanica”.
– Jon był wizjonerem, którego niezwykły talent i pasja przyniosły niezapomniane historie na wielkim ekranie. Jego niezwykły wkład w przemysł filmowy pozostawił niezatarte piętno – ocenił Alan Bergman, współprzewodniczący Disney Entertainment.
Shelley Duvall – aktorka (1949-2024)
Amerykańska aktorka Shelley Duvall zmarła 11 lipca 2024 roku zaledwie cztery dni po swoich 75. urodzinach. W historii kinematografii zapisała się niesłychaną rolą w horrorze Stanleya Kubricka – “Lśnienie”. Film z 1980 roku, w którym zagrała u boku Jacka Nicholsona, przez wielu krytyków filmowych jest uznawany za jeden z najlepszych, jeżeli nie najlepszy w historii kina. Duvall wystąpiła też w innych filmach: “Nashville”, “Trzy kobiety”, “Złodzieje tacy jak my”, “McCabe i pani Miller”, “Buffalo Bill i Indianie” i “Popeye”.
“Moja droga, słodka, cudowna partnerka życiowa i przyjaciółka nas zostawiła. Zbyt wiele cierpienia ostatnio – teraz jest wolna. Odlatuj, piękna Shelley” – przekazał życiowy partner aktorki Dan Gilroy, cytowany przez magazyn “The Hollywood Reporter”.
Shannen Doherty – aktorka (1971-2024)
Po latach walki z rakiem 13 lipca 2024 roku zmarła Shannen Doherty. Największą popularność przyniosła jej rola Brendy Walsh – uczennicy szkoły średniej w popularnym serialu z lat 90. “Beverly Hills, 90210”. Aktorka wcieliła się także w postać Prue Halliwell w “Czarodziejkach”. Od czasu usłyszenia diagnozy Amerykanka otwarcie dzieliła się szczegółami swojej walki z nowotworem.
W listopadzie ubiegłego roku Doherty wyznała, że “nie boi się śmierci”, ale “nie chce jeszcze umierać”. – Nie skończyłam jeszcze z życiem. Nie skończyłam z kochaniem. Nie skończyłam z tworzeniem. Nie skończyłam ze zmienianiem rzeczy na lepsze. Po prostu jeszcze nie skończyłam – powiedziała. “Była odważna, namiętna, zdeterminowana, bardzo kochająca i hojna. Będzie mi jej brakować” – pożegnała gwiazdę koleżanka z planu “Beverly Hills, 90210” Jennie Garth. “Dała nam przykład odwagi i wytrwałości w stawianiu czoła własnej śmierci. Niech spoczywa w pokoju” – napisała inna członkini obsady serialu Carol Potter.
Bob Newhart – komik i aktor (1929-2024)
Amerykański komik i aktor Bob Newhart zmarł 18 lipca. Karierę rozpoczął w latach 50. Zasłynął za sprawą występów w programie “The Bob Newhart Show” oraz w serialu “Newhart”. W obu produkcjach odgrywał rolę zwykłego człowieka ubranego w sweter, który jest zdezorientowany wśród otaczających go ludzi. Gościnnie występował też w popularnym sitcomie “Teoria wielkiego podrywu”, gdzie wcielił się w postać Profesora Protona.
“Praca z Bobem była pracą w obecności prawdziwej legendy komedii – takiej, jakiej się już po prostu nie widuje” – napisała po śmierci Newharta Mayim Bialik, która współpracowała z aktorem na planie “Teorii wielkiego podrywu”.
John Mayall – gitarzysta i wokalista bluesowy (1933-2024)
Brytyjski gitarzysta i wokalista bluesowy John Mayall zmarł 22 lipca w wieku 90 lat. Muzyk, odznaczony m.in. Orderem Imperium Brytyjskiego, nazywany był “ojcem chrzestnym brytyjskiego bluesa”.
W latach 60. założył zespół Bluesbreakers. W 1965 roku podpisał kontrakt z wytwórnią Decca i nagrał pierwszą płytę “John Mayall Plays John Mayall”. W 1966 roku ukazała się najsłynniejsza płyta Mayalla, uznawana za jedną z najważniejszych w całej historii muzyki rockowej – “Blues Breakers with Eric Clapton”, powszechnie znana jako “Beano Album”. Na przełomie lat 60. i 70. zamieszkał w Kalifornii. W latach 80. muzyk był już żywą legendą bluesa.
Susan Wojcicki – była szefowa YouTube (1968-2024)
Susan Wojcicki, była szefowa YouTube, zmarła 9 sierpnia w wieku 56 lat. Przez dwa lata walczyła z niedrobnokomórkowym rakiem płuc, o czym informowała jej rodzina. Wojcicki była związana z firmą Google (która przejęła YouTube w 2006 roku) od jej najwcześniejszych dni, kiedy jej założyciele pracowali nad pierwszą wersją wyszukiwarki jeszcze w garażu. Pracowała w firmie od prawie 25 lat, z czego przez niemal 10 ostatnich była szefową YouTube. Ze stanowiska zrezygnowała w lutym 2023 roku. Dwukrotnie trafiła na listę 100 najbardziej wpływowych kobiet magazynu “Forbes”.
Miała obywatelstwo amerykańskie i polskie. Jej dziadkiem był Franciszek Wójcicki, działacz ruchu ludowego i poseł na Sejm.
Richard Lugner – biznesmen (1932-2024)
Richard Lugner zmarł 12 sierpnia w wieku 91 lat. Był znanym austriackim biznesmenem związanym z sektorem budowlanym. Startował też w wyborach prezydenckich. Znany był z uczestnictwa w corocznym słynnym balu karnawałowym Opernball w Wiedniu, gdzie chętnie fotografował się z celebrytami. 1 czerwca w Wiedniu wziął ślub z 42-letnią Simone Reiländer, która została jego szóstą żoną. Kondolencje po śmierci biznesmena złożył kanclerz Austrii Karl Nehammer, podkreślając, że Lugner był “odnoszącym sukcesy przedsiębiorcą i olśniewającą osobowością”.
Alain Delon – aktor (1935-2024)
Słynny francuski aktor Alain Delon odszedł 18 sierpnia 2024 roku. “Zmarł spokojnie w swoim domu w Douchy, w otoczeniu trójki dzieci i rodziny” – poinformowały w komunikacie prasowym jego dzieci. W pamięci widzów zapisał się za sprawą ról w filmach: “Rocco i jego bracia”, “W pełnym słońcu”, “Zaćmienie”, “Czarny tulipan” czy “Samuraj”. Wystąpił też w innych produkcjach: “Basen”, “W kręgu zła”, “Glina”, “Zorro”, “Dwaj ludzie z miasta”, “Borsalino” czy “Powrót Casanovy”. W 2019 roku otrzymał honorową Złotą Palmę za całokształt kariery na 72. Festiwalu w Cannes.
Historia jego życia to materiał na kino sensacyjne i dramat obyczajowy razem wzięte. “Grał legendarne role, sprawiał, że świat marzył. Użyczał swojej niezapomnianej twarzy, by wywracać nasze życia do góry nogami. (…) Był kimś więcej niż gwiazdą” – stwierdził po śmierci Delona prezydent Francji Emmanuel Macron.
John Amos – aktor (1939-2024)
21 sierpnia, w wieku 84 lat, odszedł John Amos. W ciągu trwającej kilkadziesiąt lat kariery aktor wystąpił m.in. w filmach: “Książę w Nowym Jorku”, “Osadzony”, “Szklana pułapka 2”, “Stracone nadzieje”, “Dr Dolittle 3”, “Ciotka kontra mafia” czy “Nieoszlifowane diamenty”. Zagrał też w serialach “Korzenie” i “Good Times”.
“Był człowiekiem o złotym sercu i był kochany na całym świecie” – ocenił w wydanym po śmierci aktora oświadczeniu jego syn Kelly Christopher Amos.
Sergio Mendes – muzyk (1941-2024)
5 września 2024 w Los Angeles zmarł Sergio Mendes, legenda brazylijskiej bossa novy. W 1966 roku odniósł międzynarodowy sukces ze stworzoną przez siebie grupą Sergio Mendes & Brasil 66 dzięki adaptacji piosenki Jorge Ben Sora “Mas Que Nada”. Nagrał blisko 40 albumów i koncertował z największymi amerykańskimi artystami takimi jak Frank Sinatra. Umiejętnie łączył rytmy samby, jazzu, kalifornijskiego popu z sekcjami wokalnymi bossa novy. W 1992 roku zdobył nagrodę Grammy za album “Brasileiro” i dwie nagrody Latin Grammy. Otrzymał również nominację do Oscara w 2012 roku za najlepszą piosenkę oryginalną – “Real in Rio” z filmu animowanego “Rio”.
Rich Homie Quan – raper (1989-2024)
Dequantes Devontay Lamar, lepiej znany pod pseudonimem Rich Homie Quan, zmarł 5 września 2024 roku w Atlancie. Muzyk, który ponad dekadę wcześniej odniósł wielki sukces dzięki piosence “Type of Way”, miał 33 lata. Był wielokrotnie nominowany do ważnych rapowych nagród, a do współpracy zapraszali go inni popularni muzycy tego gatunku: 2 Chainz, Young Thug, Gucci Mane czy Trinidad James.
Will Jennings – twórca tekstów, laureat Oscarów (1944-2024)
Will Jennings, dwukrotny zdobywca Oscara i twórca przeboju z “Titanica”, zmarł 6 września w Tyler w Teksasie. Był słynnym autorem tekstów, członkiem Songwriters Hall of Fame. Karierę w Hollywood rozpoczął w 1976 roku. Współpracował z Ericem Claptonem przy pisaniu “Tears in Heaven” do filmu “Rush” oraz z Jamesem Hornerem przy piosence do filmu “Piękny umysł”. Oscary otrzymał za piosenki “Up Where We Belong” do filmu “Oficer i dżentelmen” oraz “My Heart Will Go On” do “Titanica”. Otrzymał też trzy Nagrody Grammy, dwa Złote Globy oraz wiele innych nagród.
James Earl Jones – aktor, “głos Dartha Vadera” (1931-2024)
Aktor filmowy i teatralny James Earl Jones zmarł 9 września 2024 roku w wieku 93 lat. Rozpoznawalność na całym świecie zawdzięczał głosowi, którego użyczył postaci Dartha Vadera w “Gwiezdnych wojnach” czy Mufasie w “Królu lwie”. Występował też w takich filmach, jak: “Doktor Strangelove, czyli jak przestałem się martwić i pokochałem bombę”, “Książę w Nowym Jorku”, “Wielka nadzieja białych”, “Pole marzeń”, “Czas patriotów” i “Witaj w domu panie Jenkins”.
“Ten donośny głos. Ta cicha siła. Dobroć, którą emanował. Tak wiele można powiedzieć o jego spuściźnie, więc powiem tylko, jak bardzo jestem wdzięczny, że część z niej obejmuje ‘Pole marzeń’. Jeśli widziałeś ten film, wiesz, że nie byłby taki sam, gdyby ktoś inny grał jego rolę. Tylko on potrafił wnieść taką magię do filmu o baseballu i polu kukurydzy w Iowa. Jestem wdzięczny, że mogłem być świadkiem tego, jak ta magia się wydarzyła” – pisał w hołdzie Jonesowi występujący w tym filmie Kevin Costner.
John Ashton – aktor (1948-2024)
Amerykański aktor John Ashton odszedł 26 września. Znany był przede wszystkim za sprawą roli Johna Taggarta w filmie “Gliniarz z Beverly Hills” i jego kontynuacji. W ciągu ponad pięciu dekad kariery aktorskiej wystąpił też w dziesiątkach innych produkcji, takich jak “An Eye for an Eye”, “Instynkt” czy “Zdążyć przed północą” oraz w serialach “Columbo”, “Sierżant Anderson” i “Starsky i Hutch”.
“John był kochającym mężem, bratem, ojcem i dziadkiem, za którym będzie bardzo tęsknić każdy, kto go znał” – stwierdzono w wydanym po śmierci aktora oświadczeniu.
Kris Kristofferson – kompozytor, piosenkarz i aktor (1936-2024)
Kris Kristofferson, jeden z najbardziej znanych amerykańskich kompozytorów i piosenkarzy, a także popularny aktor filmowy, zmarł 28 września 2024. Do jego utworów należą m.in. nagrodzona Grammy piosenka “Help Me Make It Through the Night” czy “For te Good Times” i “Sunday Mornin’ Comin’ Down”. Obok Waylona Jenningsa, Williego Nelsona i Johnny’ego Casha był jednym z członków grupy The Highwaymen. Rozpoznawalność przyniosły mu także występy w filmach, takich jak “Alicja już tu nie mieszka” w reżyserii Martina Scorsese, “Narodziny gwiazdy” Franka Piersona czy “Konwoju” Sama Peckinpaha. Za drugi z nich został nagrodzony Złotym Globem.
“Już gdy pierwszy raz zobaczyłam, jak Kris występuje w klubie w Los Angeles, wiedziałam, że jest kimś wyjątkowym” – napisała po śmierci Kristoffersona Barbra Streisand. “Był poetą. Naprawdę. Wewnątrz i na zewnątrz. I cholernie dobrym aktorem o niezwykłej prezencji” – stwierdził Martin Scorsese. “Co za wspaniały pisarz. Co za wspaniały aktor. Co za wspaniały przyjaciel” – dodała Dolly Parton.
Maggie Smith – aktorka, laureatka Oscarów (1934-2024)
Wybitna brytyjska aktorka, laureatka dwóch Oscarów, Maggie Smith zmarła 27 września w wieku 89 lat. W ciągu trwającej ponad siedem dekad kariery aktorskiej występowała między innymi na deskach Royal National Theatre i Broadwayu, zagrała w kilkudziesięciu filmach i serialach. Widzowie pamiętali ją z ról w obrazach z serii o Harrym Potterze, “Pokoju z widokiem”, “Pełni życia panny Brodie”, “Hotelu Marigold” czy “Downton Abbey”. Za zasługi została odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego, a w 1990 roku otrzymała honorowy tytuł szlachecki.
Zmarłą aktorkę pożegnali koledzy z ekranu i sceny, w tym Helen Mirren i Judi Dench. “Każdy, kto kiedykolwiek dzielił scenę z Maggie, potwierdzi jej bystre oko, cięty dowcip i niezwykły talent. Była prawdziwą legendą swojego pokolenia. Na szczęście nadal będzie żyła w tak wielu wspaniałych rolach na ekranie. Moje kondolencje dla jej synów i całej rodziny” – powiedział cytowany przez BBC Hugh Bonneville, który zagrał z Maggie Smith w “Downton Abbey”.
Ratan Tata – biznesmen (1937-2024)
Słynny indyjski biznesmen Ratan Tata zmarł 9 października 2024 roku w wieku 86 lat. Tata przez ponad 20 lat zarządzał Tata Sons, jedną z największych korporacji w Indiach. W grupie założonej przez jego dziadka pracował od lat 60. Stery konglomeratu objął w 1991 roku po tym, jak jego wuj JRD Tata ustąpił ze stanowiska. Przekazanie pałeczki nastąpiło tuż po tym, jak Indie rozpoczęły radykalne reformy, które otworzyły ich gospodarkę na świat i zapoczątkowały erę wysokiego wzrostu.
Ethel Kennedy – amerykańska ikona (1928-2024)
Ethel Kennedy zmarła 10 października w wieku 96 lat. Była żoną zastrzelonego przez zamachowca w 1968 roku Roberta F. Kennedy’ego, a także działaczką na rzecz praw człowieka. Zajmowała się sprawami, których orędownikiem był jej mąż – sprawiedliwością społeczną, ochroną środowiska i walką z ubóstwem. W 2014 roku prezydent Barack Obama odznaczył ją Prezydenckim Medalem Wolności. Prezydent Joe Biden w oświadczeniu nazwał ją “amerykańską ikoną”, która “miała kręgosłup ze stali i złote serce, którymi zainspirowała miliony Amerykanów”.
Wiktoria Roszczyna – dziennikarka (1996-2024)
Władze Ukrainy w październiku poinformowały, że otrzymały oficjalne potwierdzenie śmierci dziennikarki Wiktorii Roszczyny. Okoliczności śmierci 27-latki wciąż nie są znane. Wiadomo jedynie, że miała umrzeć 19 września, a jej śmierć potwierdził oficjalnie 10 października ukraiński rzecznik praw człowieka Dmytro Łubinec.
Roszczyna od wybuchu rosyjskiej agresji współpracowała z szeregiem ukraińskich mediów, w tym z portalami Ukraińska Prawda, Censor, Radiem Swoboda i telewizjami Hromadske i Suspilne. Przygotowywała publikacje o działaniach wojennych na wschodzie i południu Ukrainy, relacjonowała wydarzenia z Berdiańska w obwodzie zaporoskim w marcu 2022 roku. Została wówczas zatrzymana w tym mieście przez funkcjonariuszy rosyjskiej Federalnej Służby Bezpieczeństwa. Po 10 dniach została uwolniona.
Dziennikarka w sierpniu 2023 roku zaginęła na terytoriach okupowanych przez Rosję, gdzie przygotowywała reportaże prasowe. Była poszukiwana przez rodzinę i służby. Po dziewięciu miesiącach, w maju tego roku, władze rosyjskie potwierdziły, że znajduje się w więzieniu w ich kraju.
Liam Payne – były członek zespołu One Direction (1993-2024)
Liam Payne, były członek zespołu One Direction, zginął 16 października w wieku 31 lat. Piosenkarz wypadł z balkonu na trzecim piętrze hotelu w Buenos Aires. Sekcja zwłok wykazała, że przyczyną śmierci były urazy i krwawienie, których doznał z powodu upadku. W jego pokoju znaleziono narkotyki i alkohol, co zdaniem śledczych wskazuje, że przed śmiercią je zażywał, a w momencie wypadku mógł być półprzytomny lub całkowicie nieprzytomny.
Piosenkarz zyskał sławę po tym, jak w 2010 roku zgłosił się do brytyjskiego programu “X Factor” i wraz z Harrym Stylesem, Niallem Horanem, Zaynem Malikiem i Louisem Tomlinsonem został połączony w zespół One Direction. Grupa zajęła trzecie miejsce, a w kolejnych latach zrobiła ogromną międzynarodową karierę i sprzedała kilkadziesiąt milionów płyt. W 2016 roku zawiesiła działalność, a jej członkowie rozpoczęli solowe kariery.
Paul Di’Anno – wokalista Iron Maiden (1958-2024)
21 października 2024 zmarł Paul Di’Anno, były wokalista Iron Maiden. Muzyk, który śpiewał na pierwszych dwóch płytach jednej z największych grup w historii heavy metalu, miał 66 lat.
Paul Andrews, znany fanom ciężkiego rocka pod pseudonimem scenicznym Paul Di’Anno, urodził się w 1958 roku we wschodnim Londynie. Występował na scenie niemal pół wieku. Najbardziej znany był z występów z zespołem Iron Maiden. Śpiewał też jako artysta solowy oraz członek zespołów Gogmagog, Di’Anno’s Battlezone, Praying Mantis, Killers, Rockfellas, Architects of Chaoz, a ostatnio Warhorse. Przez ostatnie lata zmagał się z chorobą, która zmusiła go do występów na wózku inwalidzkim.
Teri Garr – aktorka (1944-2024)
Amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna Teri Garr zmarła 29 października 2024 roku w wieku 79 lat. Popularność zawdzięczała rolom w filmach “Młody Frankenstein” czy “Tootsie”. Ta ostatnia przyniosła jej nominację do Oscara. Fani serialu “Przyjaciele” mogą kojarzyć Garr również z roli Phoebe Abbott, czyli biologicznej matki jednej z głównych bohaterek serii Phoebe Buffay.
Przyczyną śmierci aktorki były powikłania związane ze stwardnieniem rozsianym. Garr poinformowała o diagnozie w 2002 roku i została propagatorką profilaktyki i badań pod kątem tej choroby. W 2007 roku przeszła też operację tętniaka mózgu i przez pewien czas korzystała z wózka. “Musiałam nauczyć się chodzić, mówić i myśleć na nowo, co nie jestem pewna, czy jest konieczne w Hollywood” – żartowała w wywiadzie dla agencji Reutera w 2008 roku.
Źródło zdjęcia głównego: ANDY RAIN/PAP, Oleg Nikishin/Getty Images, MIKE NELSON/PAP, Laurent KOFFEL/Getty Images, TOLGA AKMEN/PAP/EPA, Shutterstock